مرزهای سیاسی نمی تواند ما را از ادبیات فلسطین جدا کند| «چریک های عرب» سپانلو نخستین شعر فلسطین بود| فلسطین برای روشنفکر ایرانی مهم است
تاریخ انتشار: ۲۵ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۵۳۰۰۰۶
همشهری آنلاین- فرشاد شیرزادی: غلامرضا امامی، عبدالحسین فرزاد و موسی بیدج، پلی بوده اند برای شناساندن ادبیات فلسطین و ادبیات عرب. مترجمان متعددی در این راه کوشیده اند یا شاعران مختلفی درباره فلسطین شعر گفته اند. استاد بیدج به گفته امامی بیش از ۵۰ کتاب درباره ادبیات عرب ترجمه کرده. امامی می گوید: «برخی کارها که من از نویسندگان و مترجمان دیده ام غیر از این آثار نخبه پسند، جنبه شعاری داشته اند اما آثار دکتر فرزاد و استاد بیدج راه را برای شناختن ادبیات فلسطین گشود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
گفت و گوی ما را با غلامرضا امامی درباره ادبیات فلسطین بخوانید:
شما مترجم ادبیات فلسطین و مشخصاً «غسان کنفانی» هستید. نخستین کسی که غسان کنفانی را به مخاطبان فارسی شناساند چه کسی بود؟
من نخستین کسی بودم که پیش از انقلاب، کتابی از غسان کنفانی ترجمه کردم.
نام کتاب چه بود؟ اقبال به ادبیات فلسطین پیش و پس از انقلاب چگونه بود؟
نام کتاب «قندیل کوچک» بود. این کتاب نوشته و نقاشی غسان کنفانی است. قندیل کوچک در چاپ اول پیش از انقلاب دربرگیرنده نقاشی های او بود اما پس از انقلاب متأسفانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نقاشی های او را حذف کرد و نقاشی های دیگری بر کتاب افزود.
مگر نقاشی ها مشکلی داشت؟
خیر، به هیچ وجه. آنها بدون توجه نقاشی هایی جدید در کتاب قرار دادند و فکر کردند با نقاشی های جدید می توانند جایزه ببرند. اتفاقا نقاشی های غسان اهمیت بیشتری داشت و ارزش کتاب را بالا می برد نه نقاشی های افزوده شده.
کتاب «قندیل کوچک» هدیه بودچه شد که این کتاب را انتخاب کردید؟
چند سال پس از شهادت غسان کنفانی در نمایشگاه کتاب قاهره این کتاب به دستم رسید. کنفانی نویسنده برجسته ای بود و هرچند عمر درازی نداشت اما عمق کارهایش به جاودانگی جهان و انسان می رسد. غسان هر سال در سالروز تولد خواهرزاده اش «لمیس» کتابی به او هدیه می داد. این کتاب پس از شهادت غسان که خودش نوشته بود و نقاشی کرده بود در میان دست نوشته های او پیدا شد. «قندیل کوچک» در واقع یادگاری ای بود که لمیس از او داشت. از بد حادثه شهادت غسان کنفانی همزمان شد با از بین رفتن لمیس. یعنی در بمب گذاری ای که انجام دادند، هر دو پرواز کردند. غسان کنفانی ادبیات نویی در داستان سرایی و جهان عرب محسوب می شد و می شود. داستان های او آمیخته ای است از احساس و تجربه. از هجرت و پناهندگی. از بازگشت به وطن و زندگی. غسان بسیار نوجوان بود که از زادگاهش فلسطین رانده شد و در اردوگاه های فلسطینی زندگی سخت با عسرت اما با عزتی را گذراند.
غسان بعدها به کویت رفتبعدها به کویت رفت و آنجا به تدریس در مدارس کویت پرداخت. برای ما ایرانی ها از آن رو غسان کنفانی و آثارش جالب توجه است که نخستین داستان کوتاهش که جایزه ادبیات عرب را گرفت حول محور یک چهره ایرانی است. این قصه داستان شخصیتی است به نام «لیلی» است که در فلسطین معشوق او بود. لیلی پس از چندی در نبرد با اسرائیل ابتدا بازداشت و سپس شهید می شود. اما لیلی همیشه کتابی به همراه داشته که این کتاب رباعیات خیام، شاعر کلاسیک ماست. لیلی دور این رباعی خیام را خط کشیده بود: «گر بر فلکم دست بدی چون یزدان/ برداشتمی من این فلک را ز میان// از نو فلکی دگر چنان ساختمی/ کازاده به کام دل رسیدی آسان». پس از شهادت لیلی، شخصیت داستان غسان با قطار از خرمشهر راه می افتد تا به یاد لیلی بر مزار عمر خیام در نیشابور دسته گلی قرار دهد. در قطار با دختری آشنا می شود. چهره آن دختر شبیه به دکتر محمد مصدق است. او به نیشابور می رود و دسته گلی بر مزار خیام قرار می دهد و اتفاقات جالب دیگری در کتاب می افتد.
آیا این داستان ترجمه هم شده؟
من این داستان را ترجمه کرده ام و ابتدای کتاب «قصه ها» که ناشرش روزبهان است، آورده ام. غسان کنفانی سبکی نو در ادبیات جهان عرب پدید آورد. سبکی سرشار از شور و شعور و به دور از هر گونه شعار. او به لایه های عمیق درد و رنج مردم فلسطین می پردازد. غسان تبارش کُرد است و زندگی پرماجرایی دارد. شگفتا که در ۳۶ سالگی شهید می شود و طی همین مدت کوتاه انبوهی کار فراهم کرده است.
ذوق مثال زدنی غسان در شعرغسان کنفانی ذوق مثال زدنی در شعر هم داشت. این ذوق چه کتاب های شاخصی پدید آورد؟
پیش از انقلاب کتابی درباره ادبیات مقاومت فلسطین به دستم رسید و به دوستم زنده یاد سیروس طاهباز سپردم تا ترجمه کند. این کتاب مقدمه ای در ادبیات فلسطین و نمونه شعر شاعران فلسطین بود. کتاب در آن سال ها با نام «شعر مقاومت در فلسطین اشغال شده» منتشر شد. اما سیروس طاهباز نام مستعار خودش یعنی کوروش مهربان را بر آن نهاد. این کتاب شامل چندین شعر از چند شاعر برگزیده فلسطین می شد. از محمود درویش، سالم جبران، توفیق زیاد، سمیح القاسم و فدوی طوقان که نمونه شعرهای آنها به انتخاب غسان بود. پس از انقلاب این کتاب را نشر روزبهان با عنوان «درخت زیتون» منتشر کرد و من برای اینکه دیدم بسیاری از شاعران نوپرداز ایرانی هم درباره فلسطین شعر سروده اند، سروده های ۵ شاعر ایرانی را هم به این کتاب افزودم.
سروده ۵ شاعر ایرانی را به کتاب اضافه کردماین ۵ شاعر چه کسانی بودند؟ قطعاً سپانلو یکی از آنهاست؟
بله؛ محمدعلی سپانلو، م. آزاد، اسماعیل شاهرودی، قیصر امین پور و سیمین بهبهانی. در عطف کتاب ۴ مرد بود و یک بانو یعنی فدوی طوقان و در شعر شاعران ایرانی هم ۴ مرد و یک بانو بود.
فلسطین و شعر فلسطین برای روشنفکران ما اهمیت داشت. چرا؟
فلسطین تاریخی است در جغرافیا و فقط یک جغرافیا نیست. فلسطین در نسل شاعران و نویسندگان دوره من، سمبل ستمی است که بر یک ملت روا داشته شده است. نشانه ای است از مهاجرت و پناهندگی. نمادی از مقاومت هر روزه. رمزی میان میلیون ها پناهنده که از سرزمین خود رانده شده اند. از این رو با همه اختلاف عقاید و آرا و اندیشه ها، همواره فلسطین نزد شاعران و روشنفکران ایرانی جایگاه ویژه ای داشته.
«چریک های عرب» سپانلو نخستین شعر برای فلسطین بودنخستین شعر برای فلسطین را چه کسی سرود؟
نخستین شعر به نام «چریک های عرب» توسط محمدعلی سپانلو سروده شد. فارغ از مسائل سیاسی برای روشنفکران ما همواره جنبه ای انسانی داشت.
ادبیات عرب مهم تر است یا امریکا؟شاید بخشی از جوانان و نوجوانان ما امروز بیندیشند که بهتر است به جای آشنایی با ادبیات فلسطین با ادبیات امریکا و غرب آشنا شویم. آیا واقعاً چنین است و ادبیات فلسطین مقوله ای تکراری است یا هنوز حرف تازه برای گفتن دارد؟
ادبیات مانند آسمان و زمین می ماند و بدون مرز است. اینکه ما به ادبیات غرب و امریکا و امریکای لاتین توجه داشته باشیم زیباست اما فلسطین و جهان عرب ادبیات پرباری دارد و بسیار با ما همسان پنداری دارد. ما وجوه مشترک بسیاری با جهان عرب داریم. کمتر ادیب عرب است که حافظ یا عمر خیام را نشناسد. یکی از زیباترین ترانه های خواننده بزرگ و سترگ جهان عرب ام کلثوم از رباعیات خیام است.
همسان پنداری مان با ترکیه بیشتر نیست؟به همسان پنداری اشاره کردید. به عنوان خبرنگار می خواهم بدانم ما همین قرابت را بیشتر با ادبیات ترکیه و ترک زبان ها و همچنین کشورهایی مانند ازبکستان، تاجیکستان، افغانستان و قزاقستان و قرقیزستان و ترکمنستان و... نداریم؟ کشورهایی که اتفاقا دهه ۶۰ و ۷۰ مناسبات فرهنگی پررنگ تری با آنها داشتیم؟
ایدئولوژی روی ادبیات سایه نیندازداگر بخواهیم مرز زبان فارسی و مرز فرهنگی ایران را برشمردیم باید بگوییم که این مرز از افغانستان آغاز می شود و تا جهان عرب ادامه دارد. به گمانم مرز معنوی ما با ادبیات عرب و همچنین کشور همسایه مان ترکیه عجین است. امروز در غرب بیش از هر کتاب و نگرشی ادبیات عرب و به ویژه ادبیات فلسطین بسیار خواننده دارد و بسیار جذاب است. این قرابت و نزدیکی با سنت ها و فرهنگ و اندیشه مردمی که در خاورمیانه زندگی می کنند باعث همدلی بین آنها شده. با فارسی زبانان که همزبانیم. اما با ترک ها و با عرب ها همدلیم. اندیشه های سیاسی نباید پرده و مرز و حجابی میان اندیشه و دل و دیده ما بکشد که ما را از واقعیت ها دور کند. و همچنین سایه ای روی ادبیات بیندازد. ادبیات زبان دل است. ادبیات بیان احساس است و هیچ مرز سیاسی و ایدئولوژیک نمی تواند ما را از سیر و سفر در آسمان بی انتهای ادبیات بازدارد.
کد خبر 753823 منبع: همشهری آنلاین برچسب‌ها شعر و شاعر ادبیات کتاب - داستان و رمان ترجمه فلسطینمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: شعر و شاعر ادبیات کتاب داستان و رمان ترجمه فلسطین ادبیات فلسطین درباره ادبیات غسان کنفانی ادبیات عرب نخستین شعر قندیل کوچک نقاشی ها جهان عرب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۵۳۰۰۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نخستین گروه عمره‌گزاران ایرانی وارد مکه شدند
عمره‌گزاران ایرانی پس از زیارت مرقد پیامبر(ص) و ائمه بقیع(ع)، برای زیارت خانه خدا لباس احرام پوشیدند و راهی مکه مکرمه شدند. - اخبار اجتماعی -
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، زائران عمره‌گزار ایرانی بعد از پنج روز اقامت در مدینه منوره و زیارت مرقد رسول الله(ص)، ائمه بقیع و شهدای احد شب گذشته در مسجد شجره حاضر شده و لباس احرام بر تن کردند.
زائران کاروان کرمانشاه در مسجد شجره یکی از میقات‌های هفت‌گانه به نیت عمره از لباس دنیوی خارج شدند و لباس بندگی و پاکیزگی احرام را به تن کردند.
عمره‌گزاران در حالی به سوی کعبه راهی شدند که با گفتن تلبیه، لبیک اللهم لبیک، در فضایی معنوی و روحانی رهسپار مکه مکرمه شدند.
گفتنی است یک کاروان از زائران استان کردستان نیز پیش‌تر راهی مکه مکرمه شد و این دو کاروان اولین کاروان‌های زائران ایرانی بعد از تعطیلی 9 ساله عمره بودند.
مسجد شجره که مسجد ذوالحلیفه نیز نامیده می‌شود، از مساجد تاریخی منطقه مدینه است که در هشت کیلومتری جنوب غربی مسجدالنبی و در مسیر مکه قرار دارد. این مسجد، میقات کسانی است که برای عمره تمتع و عمره مفرده از مدینه به مکه می‌روند.
به گزارش تسنیم، بامداد دوشنبه سوم اردیبهشت، نخستین زائران عمره مفرده پس از 9 سال انتظار در قالب دو کاروان 85نفره (170 نفر) از دو استان کرمانشاه و کردستان وارد مدینه منوره شدند.
طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته در سازمان حج و زیارت عملیات اعزام زائران تا 13 اردیبهشت و عملیات بازگشت آنها به کشور تا 23 اردیبهشت یعنی یک روز پیش از آغاز اعزام زائران حج تمتع خواهد بود.
اعزام زائران عمره به عربستان از 11 ایستگاه پروازیزائران عمره با پروازهای هواپیمایی ایران‌ایر رهسپار سرزمین وحی می‌شوند و به‌مدت 5 روز در مدینه منوّره و 5 روز در مکه مکرّمه اقامت خواهند داشت، 4 هتل در مکه و 6 هتل در مدینه نیز پذیرای آنها خواهد بود.
عملیات عمره از 11 فرودگاه کشور از شهرهای تهران، مشهد، شیراز، بندرعباس، ساری، کرمان، زاهدان، اهواز، یزد و اصفهان انجام خواهد شد و در این بازه زمانی 5700 زائر عمره عازم عربستان می‌شوند.
انتهای پیام/
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»